Oorlogsmonumenten in Beeld via een App
De foto’s zijn soms van een bedrieglijke alledaagsheid: Duitse militairen die zich op het Rokin opmaken voor een rondvaart, toeristen die op de Dam poseren voor borden die verwijzen naar Duitse instanties, militairen die zich ter hoogte van het Carlton Hotel (dat later bij een bombardement zou worden verwoest) van bloemen voorzien, een Duitse en een Nederlandse onderofficier aan een terrastafel op het Rembrandtplein. ‘Alles is vergeven!’ luidde het oorspronkelijke onderschrift van deze krantenfoto.
Soms is de oorlog zichtbaar in een wrang detail, zoals het bordje op een haringkar op het Rokin met het opschrift ‘Verboden aan Joden te leveren’
De beelden maken deel uit van de app van het NIOD, het voormalige Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, die oorlogsfoto’s verbindt met locaties. Met de smartphone in de hand kan een oorlogswandelroute in de Amsterdamse binnenstad worden gevolgd, het decor van de geselecteerde foto’s. De route voert langs plaatsen die tijdens de Duitse bezetting (1940-’45) op de gevoelige plaat zijn vastgelegd. De app met foto’s is sinds gisteren te downloaden op onh.nl, de site van Oneindig Noord-Holland, een stichting voor cultureel erfgoed.
‘Op deze manier kun je gebeurtenissen van toen weer dichterbij laten komen’, zegt Edwin Klijn, beeldarchivaris van het NIOD. ‘Op de plaats van handeling voel je de schok der herkenning.’ Neem de foto op de Dam, waar na de capitulatie in 1945 nog feestende Amsterdammers werden doodgeschoten door Duitse militairen: de plek is nog goed herkenbaar. De foto toont lijken voor een pand waar nu een koffiesalon is gevestigd.
Bij gebleken succes kan het misschien tot andere Amsterdamse stadsdelen worden uitgebreid
Soms is de oorlog zichtbaar in een wrang detail, zoals het bordje op een haringkar op het Rokin met het opschrift ‘Verboden aan Joden te leveren’. Een andere keer is de oorlog het expliciete thema: de verwoesting die op 11 mei 1940 werd aangericht op de Blauwburgwal door een Duitse vliegtuigbom, de intocht van de bezettingstroepen op 16 mei 1940, leden van de Grüne Polizei die in gelid marcheren langs de Munt, de aanhouding op het Leidseplein van het foute kleinkunstduo ‘Keuvel en Klessebes’ in mei 1945.
Het NIOD heeft 150 duizend afbeeldingen uit de Tweede Wereldoorlog’, zegt Klijn. ‘Zo’n tienduizend daarvan hebben betrekking op Amsterdam. Iets daarvan willen we zo laten zien.’
In andere steden bestaan al vergelijkbare apps, maar het NIOD heeft nog geen nationale ambities. ‘Bij gebleken succes kan het misschien tot andere Amsterdamse stadsdelen worden uitgebreid.’
Bron: De Volkskrant
De Volkskrant – Tweede Wereldoorlog met een app herbeleven
