Claudia Heinermann – Wolfskinderen

Wolfskinder noemt men de Oorlogswezen uit Oost-Pruisen die na 1945 op zoek naar voedsel en onderdak in de Baltische bossen verdwaalden.

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog vluchtten honderdduizenden Duitsers uit Oost-Pruisen en Königsberg voor het oprukkende Rode Leger. Tijdens deze vlucht raakten geregeld kinderen zoek of ze waren er getuige van hoe hun eigen familie vermoord werd. Anderen zagen hoe hun broers en zussen verhongerden, hoe grootouders door verzwakking stierven of hoe hun moeder aan de gevolgen van een epidemie stierf. Aan hun eigen lot overgelaten probeerden deze kinderen in de Baltische bossen te overleven. Ze vochten een strijd op leven en dood tegen kou, honger en de willekeur van de Sovjets.

Sommigen vonden een schuilplaats bij Litouwse boeren, die hun met gevaar voor eigen leven onderdak en eten gaven. Als tegenprestatie moesten ze vaak op het land of op de boerderij werken. De meesten van hen hebben nooit een schoolopleiding kunnen volgen en zijn tot op de dag van vandaag analfabeet. Doorgaans kregen de kinderen een nieuwe identiteit, en Litouwse namen om hun Duitse achtergrond te verbergen, waardoor zij voor de zoekdiensten van het Rode Kruis onvindbaar waren. Zo verbleven ze decennia lang achter het IJzeren Gordijn. Hun lot is tot op heden bij het grote publiek onbekend gebleven.

Sinds de val van de Sovjet Unie, begin jaren negentig, veranderde ook het leven van de Wolfskinderen. Mijn boek documenteert nog nooit eerder getoonde beelden van destijds tot nu.
Het project

Toen ik in de lente 2011 voor het eerst over het lot van de Wolfskinderen hoorde was ik diep geraakt en tegelijk zeer verrast dat ik het onderwerp nog nooit eerder was tegengekomen. Sindsdien heeft het mij niet meer losgelaten. Al aan het begin van mijn onderzoek ontmoette ik de journaliste Sonya Winterberg, die zich ook in het onderwerp verdiepte en er een boek over wilde schrijven. Wij besloten samen op zoektocht te gaan om de levensverhalen van de Wolfskinderen in beeld en tekst vast te leggen en ze zo aan de vergetelheid te ontrukken. Vandaag de dag leven er nog rond de 70 Wolfskinderen in Litouwen, de meesten van hen hoog bejaard. Tot nu toe hebben wij er op onze reizen 42 van hen bezocht, sommigen meerdere keren, en velen van hen hebben we in ons hart gesloten.

Terwijl Sonya Winterberg in het kader van haar Oral History Projekts met behulp van diepte-interviews de levensverhalen van de Wolfskinderen vast legt, maak ik portretten van hen, fotografeer ik hun levensomstandigheden, hun huiselijke omgeving, oude foto’s en documenten.

Daarnaast heb ik tijdens verschillende jaargetijden talrijke landschapsfoto’s gemaakt. In de herinnering van de Wolfskinderen speelt de natuur een grote rol. Door de afwisseling van landschapsbeelden en documentaire foto’s ontstaat een panoramische blik op hun geschiedenis.

Samenvattingen uit de interviews en beknopte biografieën van ieder Wolfskind maken het beeld compleet. Door het geheel van foto’s, Interviews en documenten wordt de lezer meegenomen in de persoonlijke verhalen. Het lot van elk Wolfskind wordt uitvoerig beschreven, waardoor de verhalen opnieuw tot leven komen; herinneringen aan Oost-Pruisen, de oorlog, het latere leven in Litouwen. Grafisch ontwerper Sybren Kuiper zal het fotoboek vormgeven.
Boekpresentatie & Tentoonstellingen

Naast het boek zijn er ook verschillende tentoonstellingen gepland:

Op 7 November 2015 om 16.oo Uhr, boekpresentatie en tentoonstelling „Wolfskinder“ in Nutshuis Den Haag. Het Nutshuis stelt voor de tentoonstelling ook een filmprogramma samen waarin oorlogskinderen en kind-vluchtelingen centraal staan.
In februari 2016, boekpresentatie en tentoonstelling „Wolfskinder“, in Berlin in samenwerking met de Stiftung Flucht, Vertreibung, Versöhnung, het Kulturforum Östliches Europa Potsdam en het Ostpreußischen Landesmuseum Lüneburg.Deze tentoonstelling richt zich op een breed publiek en zal vanaf januari 2016 in verschillende Duitse steden, Königsberg (Kaliningrad) en in Litouwen getoond worden.
2016: In Vilnius/LT is in samenwerking met de Kaunas Gallery een tentoonstelling gepland. Er zal een Litouwse bijlage van het boek voor deze tentoonstelling worden gemaakt.

Donateurs zullen regelmatig een nieuwsbrief ontvangen over de ontwikkelingen van het project en de tentoonstellingen.
Details over het fotoboek

Het fotoboek ‘Wolfskinder A Post-War Story’ wordt op 7. November 2015 gepubliceerd.

Fotografie: Claudia Heinermann
Tekst: Sonya Winterberg
Grafisch ontwerp & Edit: SYB Sybren Kuiper
Voorwoord: Prof. Dr. Wolfgang Frhr. v. Stetten
Formaat: 31×23 cm
Omvang: 404 paginas en 175 kleurenfoto’s
Het boek wordt tweetalig uitgegeven: Duits en Engels
Edition: 750
ISBN: 9789081408936
Prijs: 50 Euro

Lees op de Website van Claudia Heinermann meer over dit geweldige boek en bekijk ook de prachtige foto’s en indringende interviews met nog in leven zijnde kinderen.

Daarnaast is er ook een prachtige fototentoonstelling van het werk van Claudia Heinermann in het Nutshuis in Den Haag. De tentoonstelling is van zaterdag 24 oktober 2015 tot en met woensdag 9 december 2015. Bekijk hier de website van het Nutshuis.
De toegang tot deze tentoonstelling is geheel GRATIS.