Guido van Mierlo – Kind bij de Waffen-SS
Auteur: Guido van Mierlo
Uitgever: Friese Pers
Datum: april 2012
Pagina’s: 192
ISBN 978 90 330 0256 4
GUIDO VAN MIERLO: KIND BIJ DE WAFFEN-SS
Het heeft heel lang geduurd voordat Arjen iets over de gebeurtenissen tijdens en vlak na de oorlog wilde vertellen. Hij werd altijd weerhouden door schaamte. Schaamte over de keuze van zijn vader voor de NSB, over diens rol bij de Jodenvervolging. Schaamte over het feit dat hij zonder het zelf te willen in Duitsland bij de Waffen-SS terechtkwam en niet bij de Landdienst zoals hem beloofd was. Schaamte die zovele anderen die in dezelfde omstandigheden waren, gedwongen heeft tot aan hun dood te zwijgen, de naaste familie met vele vragen achterlatend. Voor de kinderen van deze lotgenoten kan zijn verhaal, denkt en hoopt Arjen, verheldering geven.
Mensen geboren na pakweg 1970 zullen misschien van de titel denken: een kind……………. ? Arjen was toen toch al 15 jaar! Maar de samenleving van toen was totaal anders dan de welvaartsstaat van na 1970 en de communicatiemaatschappij waarin we nu leven. Jongens van 15 waren toen nog kinderen, wisten weinig van wat er in de wereld speelde als daar thuis en op school niet over gepraat werd.
Het rustige leventje waaraan Arjen gewend was veranderde toen het gezin, op vader na, in september 1944 naar Duitsland vertrok. Vanaf dat moment werd er over hem beslist en het duurde lang voor hij weer zelf bepalen kon waar hij heen ging of wat hij zou doen. Hij had weinig op met de rumoerige en schreeuwerige Hajotters in het opvangkamp in Wittingen, die graag op de uitnodigingen om in het leger te gaan ingingen. Gelukkig mocht hij naar de Landdienst – al is hij daar nooit terechtgekomen. Arjen kent nog precies de volgorde van alle plaatsen waar hij na zijn vertrek uit Wittingen geweest is.
Door die plaatsnamen houdt hij de structuur van de gebeurtenissen vast, weet hij dat het allemaal echt zo gebeurd is en dat hij niet maar wat fantaseert.
Hij kwam in een sportkamp, maar via verscheidene tussenstops waarbij de jongelui in kampen achter prikkeldraad werden opgevangen. Op die tocht maakte hij ook nog een bombardement mee in Berlijn – na de twee vergissings-bombardementen van Geallieerden op Enschede was dat al zijn derde.
Waarom vader, die bij de politie was, lid geworden is van de NSB weet Arjen niet. Er werd thuis nooit over dingen gesproken en vragen stellen durfden kinderen vroeger niet in zulke zwijgzame gezinnen.
Het waarom blijft hem nog steeds bezighouden………………
interview met schrijfer Guido van Mierlo:
‘Alle namen van de andere jongens, alle plaatsen, alle details: het verhaal stond in zijn geheugen gegrift. In het boek heb ik de jongensnamen geanonimiseerd. Het is vreselijk emotioneel en het onderwerp ligt enorm gevoelig…’
Tien dagen sprak Guido van Mierlo met Arjen over een periode in zijn bestaan, die hem al een leven lang achtervolgt. De gesprekken waren intens, emotioneel en confronterend. Het resultaat is een aangrijpend verhaal.
Hoe moeilijk was het voor Arjen om er over te praten?
‘Wat hij enorm moeilijk vond, was te vertellen over de dood van zijn oudste zus ergens ver weg aan het Oostfront en over de executies van deserteurs die hij als jongen van vijftien gedwongen moest meemaken. Al dat nutteloze doden, al die beelden, ziet hij nog steeds voor zich. En over zijn vader natuurlijk, in de oorlog heeft zijn vader Joden gearresteerd; wist hij wat er met de Joden ging gebeuren? Arjen heeft er zijn vader nooit naar durven vragen. Daar werd niet over gepraat, dat was achter de rug.’
Is de band met zijn vader ooit hersteld?
‘Nog steeds is hij boos op zijn vader. Want waarom koos hij voor de NSB en deed hij dit zijn gezin aan? Na de oorlog kwam zijn vader in het gevang, zijn moeder in een kamp, zijn oudste zus was dood en zijn broer was zwaargewond geraakt aan het Oostfront. Zijn jongste zus zwierf door Duitsland en Arjen zelf zat in een heropvoedingskamp: het hele gezin was uit elkaar geslagen.’
Al dat nutteloze doden, al die beelden, ziet hij nog steeds voor zich. En over zijn vader natuurlijk, in de oorlog heeft zijn vader Joden gearresteerd; wist hij wat er met de Joden ging gebeuren?
Had hij lotgenoten?
‘Hij is inderdaad op zoek gegaan naar lotgenoten, maar heeft ze nooit gevonden. Ik denk dat ze of inmiddels dood zijn, of zich ook teveel schamen over wat er is gebeurd…’
Kun je zeggen hoe de drie jaar doorwerkten in zijn leven?
‘De tbc die hij in oorlog heeft opgelopen heeft hem onvruchtbaar gemaakt. Toen zijn adoptiezoon in de pubertijd kwam, had hij het gevoel weer de controle over zijn leven kwijt te raken. Hij geraakte in een zware depressie. Het had allemaal te maken met zijn ervaring in en na de oorlog. Ja, de drie jaar waarin hij zich van God en iedereen verlaten voelde, trokken een zware wissel op zijn hele bestaan.’
Nu nog, nu hij er eindelijk over heeft durven praten?
‘Nog elke dag. Kort geleden overhandigde ik hem het boek. Het was een heel emotioneel moment. Hij leeft nog steeds met die angst: wat zullen de mensen ervan zeggen. “Als ze maar geen steen door mijn ruit gooien, want mijn ouders waren NSB’ers…”’
Bekijk hier een interview met Arjen de Groot.
Lees meer en discussieer mee op ons forum.
