Ismee Tames – Doorn in het Vlees – Erfenissen van Collaboratie
Het NIOD presenteert in samenwerking met Uitgeverij Balans op 31 oktober het NIOD-onderzoeksprogramma Erfenissen van Collaboratie in debatcentrum de Balie in Amsterdam.
Arrestatie van collaborateur in Amsterdam (1945)
Over de bezettingstijd is veel gediscussieerd over wie ‘goed’ waren en wie ‘fout’, en, meer recent, over welke grijstinten er bestonden. Met Erfenissen van Collaboratie is voor een andere benadering gekozen: voor het eerst hebben onderzoekers de positie van voormalig ‘fout’ Nederland en België in de naoorlogse samenleving in kaart gebracht. Zo geven ze nieuw inzicht in de mechanismen van uitsluiting en integratie in Nederland en België en in de daarmee samenhangende ideeën over ‘goed burgerschap’. Dit onderzoeksprogramma besluit met drie bijzondere uitgaven, waarvan de eerste twee worden gepresenteerd tijdens een debat in De Balie op 31 oktober aanstaande.
Beide boeken zijn tot stand gekomen op basis van uniek, niet eerder bestudeerd materiaal uit archieven van de interneringskampen en maatschappelijke- en overheidsinstanties, maar ook gebaseerd op interviews, persoonlijke archieven en de media. Deze nieuwe bronnen en benadering voorzien het wetenschappelijke en het publieke debat over ’fout’ na de oorlog van nieuwe inzichten.
In Van landverraders tot goede vaderlanders beschrijft Helen Grevers hoe collaborateurs in Nederland en België kort na de oorlog fysiek werden uitgesloten via internering, juridische vervolging en bestraffing. Wat betekende deze periode van internering voor de voormalige collaborateurs? Hoe werden zij voorbereid op vrijlating en welke verwachtingen hadden zij van hun terugkeer in de naoorlogse samenleving?
In ‘Doorn in het vlees’ richt Ismee Tames zich op de jaren vijftig en zestig. Hoe bouwden voormalig politieke delinquenten en hun gezinnen weer een bestaan op? Welke strategieën waren succesvol en welke niet? Wat waren de voorwaarden die aan hen gesteld werden voordat zij weer als medeburgers werden geaccepteerd? Of bleef deze groep daadwerkelijk altijd uitgestoten, een ‘doorn in het vlees’?
In mei van 2014 zal het laatste deel verschijnen van Bram Enning. Hij concentreert zich in Spreken over fout op de kinderen van voormalige collaborateurs. Vanaf eind jaren zeventig organiseerden mensen uit deze groep zich en vroegen aandacht voor de “kinderen van ‘foute’ ouders”. Wie hielpen hen daarbij en wie probeerde hen juist buiten de kring van oorlogsslachtoffers te houden? Hoe werden zij langzamerhand opgenomen in het stelsel van psychische hulpverlening en maatschappelijke herinnering aan de oorlog?
het Project ‘Erfenissen van Collaboratie’ is gefinancierd door NWO en uitgevoerd door het NIOD, Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit Brussel.
De presentatie van Erfenissen van Collaboratie in De Balie vindt plaats op 31 oktober van 14.30 uur – 16.30 uur en zal geleid worden door Frénk van der Linden.
• Van Landverraders tot goede vaderlanders | Helen Grevers | ISBN 978 94 600 3700 9 | € 18,95 | paperback| per 31 oktober
• Doorn in het vlees |Ismee Tames | ISBN 978 94 600 3699 6 | € 19,95 | paperback | per 31 oktober
