Documentaire ‘Kindsoldaat van Hitler’ 29 juli op NPO 2

Herbert Curiël

Woensdag 29 juli 2015 op NPO 2 om 23.30 uur: Kindsoldaat van Hitler, over het leven van Herbert Curiël. De documentaire duurt 50 minuten en is gemaakt door Hans Polak en Marga van Praag.

Als NSB-kind werd Herbert Curiël (87) zwaar getreiterd door klasgenoten. Hij besloot daarop als 15-jarige dienst bij de SS te nemen. Hier werd hij onmiddellijk afgewezen, waarna hij in dienst ging bij de ‘Kriegsmarine’: een feit dat hem zijn leven achtervolgd heeft. Zijn vader was al in 1933 lid van de NSB geworden. Curiël heeft joodse voorouders – een feit dat hij pas op latere leeftijd ontdekte. Hij bleef lang geloven in de overwinning van het Derde Rijk. Het einde daarvan beleefde hij aan boord van een mijnenveger in de omgeving van Kiel. Hij was 17 toen de oorlog eindigde, een jongen met een onuitwisbaar verleden. Curiël ontdekte pas later, toen hij foto’s uit concentratiekampen zag, wat er werkelijk gebeurd was.

Verkeerde keuze
Na terugkeer naar Nederland dook Curiël eerst onder, werd daarna geïnterneerd en in 1947 tot vijf jaar veroordeeld. Als verschoppeling leefde hij van 12 banen en 13 ongelukken. ‘Kindsoldaat van Hitler’ gaat in op zijn worsteling met de geschiedenis. In de documentaire is onder meer te zien hoe Curiël met zijn nog jonge zoon en dochter een bezoek aan het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (nu het Nationaal Archief) brengt, hoe hij praat met tijdgenoten in het Zeeuwse Krabbendijke, waar hij zijn jeugd doorbracht. Curiël zelf wil met deze film laten zien wat voor verregaande gevolgen een verkeerde keuze op jeugdige leeftijd kan hebben.

Turbulent leven
Op de vlucht voor een land dat hem niets te bieden had, vertrok hij in 1953 naar Zweden, vervolgens in 1957 naar Spanje. Daar leerde hij het filmvak. In 1968 keerde hij om politieke redenen hals over kop vanuit Spanje naar Nederland terug. Hier maakte hij vele films, onder meer ‘Rituelen’ (naar de roman van Cees Nooteboom) en ‘Het jaar van de Kreeft’ (naar Hugo Claus) en ‘Cha Cha’ (met Herman Brood en Nina Hagen). Maar hij bleef zich miskend voelen en tot op de dag van vandaag achtervolgt zijn geschiedenis hem. Hij heeft daar nog steeds een schuldgevoel over. Curiël werkte mee aan de film om te laten zien welke gevolgen een verkeerde keuze kunnen hebben.