Bert van Straten – De Landschewoning, verstrikt in het nationaalsocialisme

Het ‘foute` verleden van een familie voor, tijdens en kort na de 2e wereldoorlog.

Wat deden ze, welke beslissingen namen ze, waarom en onder welke omstandigheden? Wat was hun lot en welke beoordeling en straf was hun deel? Hoe reageerde de omgeving? Ook de overheid maakten zich, net als veel Nederlanders, schuldig aan onzorgvuldig, hardvochtig en onrechtvaardig optreden na de oorlog.

Een zoektocht die geleid heeft tot een levendig en, ondanks alle treurigheid, humoristisch verhaal. Een verhaal dat aan alle personen recht wil doen en hen zo tot begrijpelijke mensen in hun historische context maakt. Zo zoekend en schrijvend komt de auteur tot een afgewogen menselijk oordeel over alle beschreven personen.

Auteur Bert van Straten kende de familie al lang. Een zoektocht heeft geleid tot dit verhaal. Een boek over mensen die de ‘foute’ kant kozen. Het was een moeilijk verhaal. Mensen praten er niet graag over. Uiteindelijk vindt hij één familielid dat wil praten en krijgt hij toegang tot archieven, dossiers en tenlasteleggingen.
Bert van Straten laat in zijn boek, ‘De Landschewoning’, verstrikt in het Nationaalsocialisme, de omstandigheden zien waarin een familie uit de Altenase klei de ‘foute’ kant kiest. De schrijver wil laten zien wat er gebeurd is, wat toen de omstandigheden én de persoonlijke keuzes waren. (L.D.)

Bron: Pictures Publishers / Uitgeverij Kraaiveld     Website uitgever

Mieke Meiboom – Foute Groningers?

Bijzondere rechtspleging in Groningen, 1945-1952

Duizenden mensen werden direct na de bevrijding in april/mei 1945 opgepakt en vastgezet als ‘politiek delinquent’. Politiek delinquent was iedereen die verdacht of (anoniem) beschuldigd wordt van collaboratie met de vijand of misdaden heeft gepleegd onder de bescherming van de Duitse bezetter. Het algemene gevoelen in het bevrijde Nederland en dus ook in Groningen was: er moet recht worden gedaan na vijf jaar oorlogsleed.

Het boek Foute Groningers? vertelt over hoe de naoorlogse rechtspleging plaatshad. Niet alleen de organisatie van de rechtspraak komt aan de orde, maar aan de hand van talloze casussen geeft de auteur ook inzicht in de persoonlijke omstandigheden en drijfveren van de vervolgde Groningers. Vaak was politieke gezindheid een drijfveer, maar ook liefde, hebzucht, ruzie en avontuur waren de achtergrond voor hun daden. Dankzij onderzoek in de duizenden strafdossiers in het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging, dat in het Nationaal Archief wordt bewaard, slaagt de schrijfster erin heel dicht bij de pijnlijke en moeizame werkelijkheid in de eerste naoorlogse jaren te komen.

Dit bespreekt naoorlogse rechtspleging in de hele provincie Groningen.

Mieke Meiboom promoveerde in 2016 op dit onderzoek. Zij bewerkte haar proefschrift tot dit rijk geïllustreerde publieksboek. Als archivaris en jurist is zij vertrouwd met onderzoek in archieven.

Bron: Uitgeverij Passage, Groningen   Website uitgever

Rianne Oosterom – Moffenmeiden

Over soldatenliefjes, knippers en omstanders: een geschiedenis in verhalen

Mei 1945. In de dagen vlak na de Bevrijding, wanneer Nederland bijkomt van vijf lange oorlogsjaren, worden meisjes die omgingen met Duitse soldaten kaalgeschoren of kaalgeknipt door een uitgelaten menigte. Waarom gebeurt dit? En wie doen eraan mee?

In een reis door Nederland spreekt Rianne Oosterom met ooggetuigen, spit ze archieven door en ontdekt ze het laatste slagveld van de Tweede Wereldoorlog: het vrouwenlichaam. Door ‘moffenmeiden’ kaal te knippen, maakte Nederland zich van vreemde smetten vrij.

De vaak schrijnende verhalen worden verteld vanuit drie perspectieven: de meisjes, de daders en de omstanders. Met haar speciale aanpak zoekt Oosterom naar antwoorden: waar komt het gebruik van het kaalknippen vandaan? Wat was het doel? Gebeurde het overal in Nederland?

Moffenmeiden is een meeslepende geschiedenis in verhalen, over een van de laatste taboes van de Tweede Wereldoorlog.

Rianne Oosterom (1992) is historica en journalist. Ze werkt als verslaggever bij Trouw. Oosterom verzamelt al jaren verhalen van ooggetuigen van het kaalknippen van ‘moffenmeiden’ en maakte met een groep jonge historici de tentoonstelling ‘Geknipt voor de vijand’ in het Nederlands Volksbuurtmuseum in Utrecht.

Bron: Uitgeverij Meulenhoff     Website uitgever

Dick Kampman – ‘De Omdraaiing van het Schuldperspectief ’

Van socioloog Dick Kampman (1938) verschijnen in 2019 twee publicaties met beschouwingen over collaboratie. Het betreft onderzoek naar de beeldvorming ten aanzien van de NSB, en naar de positie van de NSB als organisatie en de maatschappelijke rol van de ariërverklaring tijdens de bezettingsperiode 1940-1945. De twee publicaties vormen twee delen in een samenhangend geheel.

Het eerste deel ‘Kritische Beschouwingen over Collaboratie’’ bevat de resultaten van tekstueel onderzoek naar de beeldvorming in onder meer geschiedschrijving en literatuur van 1945-2015. Dit deel is een samengevoegde en herziene uitgave van ‘Kritische beschouwingen over collaboratie’ (2011) en ‘De NSB en de NSB’ers’ (2015). Daaruit blijkt dat er in die periode kennisonrechtvaardigheid tot stand is gekomen zowel ten aanzien van de NSB als organisatie, maar ook ten aanzien van de individuele NSB’ers. Het betreft kennisonrechtvaardigheid die niet in overeenstemming is met het beschikbare feitenmateriaal.
ISBN 978-90-73947-18-4
aantal pagina’s 306
prijs € 18,–
leverbaar via boekhandel en uitgever

In het tweede deel ‘De Omdraaiing van het Schuldperspectief ’ worden een aantal voor de bezettingsperiode in de Tweede Wereldoorlog belangrijke thema’s onderzocht. Aan de orde komt de structuur van de organisatie van de NSB en de verhouding tot organisaties als Landwacht, Nederlandse SS en andere direct aan de bezetter ondergeschikte organisaties. Wat de tegenstelling in het goed/fout-denken betreft wordt de rol van ideo-emotionele systemen uiteengezet. De naoorlogse bestraffingen worden cijfermatig onderzocht. Het gaat in dit deel om zaken als collaboratie, antisemitisme, Jodenvervolging en het belang van de ariërverklaring daarbij. Een vergelijking van de collaboratie van de NSB en van de ariërverklaring is het hoofdthema van dit boek.
ISBN 978-90-73947-19-1
aantal pagina’s 156
prijs € 18,–
leverbaar via boekhandel en uitgever

Uitgeverij Informatie Documentatie Algemeen,   website uitgever