Omdat al vroeg ingezien werd dat er met de kinderen van collaborateurs iets moest gebeuren werd bij het Militair Gezag, het tijdelijk bestuur in de bevrijde delen van Nederland, een bureau ingericht dat zich speciaal op die kinderen zou richten. Dat bureau werd, vreemd maar waar, als sub sectie VII toegevoegd aan sectie XIV, Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, en in januari 1945 geopend. In november van hetzelfde jaar werd deze sub sectie overgenomen door de 7de afdeling van het Ministerie van Justitie. Daaronder viel ook het Rijkstucht- en Opvoedingswezen. De meeste door het Militair Gezag aangestelde provinciale inspectrices kwamen nu in dienst van het Bureau. Boven hen stelde het Bureau drie landelijke inspecteurs aan.
Het BBJ bekommerde zich om een aantal zaken
Registratie van het aantal kinderen dat door de politieke keuze van hun ouders tussen wal en schip dreigde te vallen.
Verzorging van hun inwoning, verzorging, begeleiding en, indien mogelijk, contact met de ouders.
Re-integratie in de samenleving door terugkeer, indien mogelijk, naar het ouderlijk huis, familie of een pleeggezin.
Een bijzondere groepering vormde voor zowel het Bureau Bijzondere Jeugdzorg als de Stichting Toezicht Politieke Delinquenten de zogenoemde Jeugdige Politieke Delinquenten, omschreven als degenen die na 1 januari 1923 geboren waren en dus aan het begin van de oorlog nog minderjarig waren. Eind 1945 zaten er van deze groep zo’n 10.000 in kampen. In de zomer van 1946 werd de zorg voor deze categorie officieel overgenomen door de jeugdafdeling van de Stichting Toezicht Politieke Delinquenten. Begin 1948 had deze nog 5.665 jongens en 2.956 meisjes onder haar hoede.
Het onvolledige archief van het BBJ bevindt zich op het Nationaal Archief en bevat, aldus de beschrijving, ‘registratiekaarten van kinderen die onder toezicht waren geplaatst, documentatie over particuliere instellingen die zich bezig hielden met de opvang van kinderen, stukken over tehuizen, verslagen van inspectiebezoeken, nota’s, rapporten, het eindverslag van het BBJ, archieven van de provinciale inspecties en archieven van tientallen tehuizen die werkzaam waren voor het BBJ.’
Bureau Bijzondere Jeugdzorg
Naam afkorting: BBJ, B.B.J.
Oprichtingsdatum: 1 november 1945
Opheffingsdatum: maart 1949
Archief van het Bureau Bijzondere Jeugdzorg
Beginjaar: 1945
Eindjaar: 1951
Ondergebracht bij: Nationaal Archief Den Haag
Omvang: 8,2 meter
Aantal inventarisnummers : 115 inventarisnummers
Archiefordening: Alfabetisch – Thematisch
Toelichting: Een deel van het archief is geordend per provincie en per instelling.
Informatiedrager: papier
Openbaarheid: niet openbaar
Hier vind u een selectie Bijzondere Jeugdzorg Documenten
Verloren geraakt
Er zijn archiefdelen verloren geraakt. Het archief van het Bureau Bijzondere Jeugdzorg is zeer fragmentarisch. Op een enkele uitzondering na, vertonen ook de archieven van de provinciale inspecties en tehuizen hiaten. Van de provinciale inspectie Friesland en de daaronder ressorterende tehuizen voor de Bijzondere Jeugdzorg ontbreken de archieven.
Selectie en vernietiging: Niet bekend
Analytische beschrijving van het archief: Het archief van het Bureau Bijzondere Jeugdzorg bestaat uit een aantal seriematig geordende bestanddelen. Het archief bevat onder andere:
• registratiekaarten betreffende persoons- en verblijfsgegevens van pleegkinderen in tehuizen voor de Bijzondere Jeugdzorg en in de gezinsverpleging
• (een incomplete serie) dossiers inzake instelling, inrichting en opheffing van tehuizen voor de Bijzondere Jeugdzorg
• verslagen van inspectiebezoeken aan tehuizen voor de Bijzondere Jeugdzorg
• stukken betreffende de overdracht van de zorg voor kinderen van om politieke redenen geïnterneerde ouders aan particuliere instellingen en aan pleeggezinnen
• accountantsrapporten inzake de administratieve controle van de provinciale inspecties en tehuizen voor de Bijzondere Jeugdzorg
• nota’s van het (wnd) Hoofd van de 7e Afdeling van het Ministerie van Justitie aan de secretaris-generaal en circulaires aan provinciale inspecties en directeuren van tehuizen voor Bijzondere Jeugdzorg
• stukken betreffende de samenstelling van het eindverslag van het Bureau Bijzondere Jeugdzorg van de 7e Afdeling van het Ministerie van Justitie.
Dit archiefdeel van het Bureau Bijzondere Jeugdzorg is zeer incompleet.
Deelarchieven/ gedeponeerde archieven: Er bevinden zich noch originele archivalia van andere archiefvormers noch gedeponeerde archieven in dit archief.
Archiefstukken van organisatie/persoon in andere archieven: Het verbaal-archief van het ministerie van Justitie 1873-1955 bevat archiefbescheiden van Bureau Bijzondere Jeugdzorg.
